Hüseyin Avni LİFİJ
(1886 - 1927)
________________________________________

Kişiliği - Personality

Home Page

Avni Lifij               (click for English)
Prof. Şazi SİREL
(AVNİ LİFİJ Poşadlar kitabından)

Hüseyin Avni Lifij, ölümünü izleyen yıllarda hızla unutuldu. Bu unutulma, yani Lifij’i ve sanatını tanıyanların giderek azalması ve sanatçının gitgide daha seyrek anımsanır olması yaklaşık kırk yıl kadar sürdü. Lifij’in 30. ölüm yıldönümünde, eşi Harika Sirel Lifij tarafından açılan ve Lifij’in pek çok sayıda çeşitli türden yapıtını içeren sergiye gösterilen ilginin azlığı, ve Lifij’in en yakın ressam arkadaşlarından bile gelmeyenlerin bulunması, önemli bir göstergedir.

Avni Lifij’in unutulma süreci, 10 Haziran 1968 de, o zamanlar, Devlet Güzel Sanatlar Akademisinde asistan olan genç Ressam Özdemir Altan’ın girişimi ve yoğun çabaları sonucu Akademi giriş holünde açılan Avni Lifij Sergisi ile son bulmuştur denebilir. Ne yazık ki, o günlerdeki öğrenci olaylarının, resimlerin güvenliği açısından doğurduğu sakınca, bu serginin çok kısa süreli olmasına neden oldu. Böylece, Lifij’in yapıtlarının önemli bir bölümünü birlikte görüp değerlendirme olanağından, yeterince yararlanılamadı.

Daha sonra 1968 yılı sonlarında yine Devlet Güzel Sanatlar Akademisi asistanlarından Ressam Altan Gürman, haftalarca çalışarak, Avni Lifij’in resimlerini belli bir düzene soktu, numaraladı ve bir bölümü ile, resimleri baştan beri saklanmış ve korumuş olan Harika Sirel Lifij’in evinde sürekli bir sergi oluşturdu. Çok sınırlı bir çevreye açık olabilmesine karşın, bu sürekli sergi de, Lifij’in yeniden tanınmaya başlamasında bir oranda etkili oldu.

1973 ve 1974 te Yapı ve Kredi Bankası’nın Harika Lifij’in elinde bulunan resimlerin önemli bir bölümü ile, Ankara’da ve İstanbul’da açtığı iki sergi, oldukça geniş bir sanatsever çevresinin ilgisini çekti ve anılarda yer etti.

Yukarda açıklanan çalışmalar sürüp giderken, Avni Lifij’in ölümünün 50. yılına rastlayan 1977 yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisinde bir Lifij Sergisi düzenleme, ve bu sergi için de geniş bir broşür hazırlama girişiminde bulunuldu. O zamanlar Akademi Başkanı olan Prof. Orhan Şahinler’in yakın ilgi ve izni ile Avni Lifij’in, elimizde bulunan ve toplayabildiğimiz tüm yapıtlarının Kemal Bilensoy’un da yardımları ile bu işi yürüttü. Zaman darlığı ve benzeri birtakım kılgısal nedenlerle bu sergi yapılamadı ve broşür basılamadı. Fakat Adnan Çoker ve Kemal Bilensoy’un çok titiz çalışmaları durmayıp iki yıla yakın bir süre sürdürüldü. Çekilen fotoğraflar orijinalleri ile karşılaştırılıp, her yapıt ayrı ayrı incelenerek fotoğrafların arkasına notlar yazıldı. Böylece, Avni Lifij’in yapıtları konusunda bir kopyası Devlet Güzel Sanatlar Akademisi (bügünkü Mimar Sinan Üniversitesi) ve bir kopyası da Devlet Resim ve Heykel Müzesinde bulunan geniş bir doküman daha oluştu.

Çocukluğunun önemli bir bölümü Lifij yapıtları arasında geçmiş, ve görsel sanatla da bir oranda ilgili bir kişi olarak, Eniştem Hüseyin Avni Lifij konusundaki düşüncemi burada kısaca ben de açıklamak isterim; kanımca Avni Lifij, aynı kuşağın ünlü ressamlarının oluşturduğu çizginin dışında bir noktada bulunmaktadır. Lifij’in sanatını, bu noktanın o çizgi üzerindeki izdüşümü gibi algılamak ve değerlendirmek, çoğu kez düşüldüğüne tanık olduğum bir yanılgıdır. Bence Avni Lifij’i eksiksiz anlamak ve değerlendirmek, o noktayı, o çizgiden ayıran uzaklığı da kavrayabilmeye bağlıdır.

Kuşkusuz, Avni Lifij’i yaşadığı çağın yerli yabancı ressamları ile birlikte ele alıp inceleyen ciddi, bilimsel ve kesinlikle yan tutmayan araştırmalar ilerde yapılacak ve yayımlanacaktır. Lifij’in, genç yaşta ölmesi ile, sonradan ünlü sanatçılar arasına katılacak olan öğrenciler yetiştirme fırsatı bulamamış olması, bu konuda ayrı bir talihsizliktir.

Lifij, resim sanatında olduğu gibi, bu sanatın dışında da çok yönlü idi. Sanatçının, aynı zamanda, genelde iyi bir gözlemci, usta bir fotoğrafçı, güçlü bir yazar, çok ileri görüşlü bir düşünür, ve tam anlamı ile bir aydın olduğunu gösteren yeterince belge elimizde bulunmaktadır.

Avni Lifij
by Prof. Şazi SİREL
(from the book "AVNI LIFIJ Pochades")

Avni Lifij has been forgotten very quickly during the years after his dead. This forgetting, that is, the decrease in number of people knowing Lifij and his art and that he is remembered gradually less and less, lasted for circa forty years. It is a good sign for this, that the exhibition organized by his wife Harika Sirel Lifij at his 30. year of death, has founded very little interest and even some of his close painter friends didn’t showed up.

We can say that this period has come to an end, when an exhibition was opened on June 10, 1968 at the entrance of the Academy of Fine Arts, with the attempts and intense efforts of painter Özdemir Altan, who was a young assistant by that time. Its a pity that this exhibition has been very short because of the security reasons caused by the student affairs. With this, the chance to see and evaluate a great number of Lifij’s paintings together, could not be used sufficiently.

Later, towards the end of 1968, again an assistant from the Academy of Fine Arts named Altan Gürman has worked for many weeks to archive, number Lifij’s paintings, and with a part of these paintings he designed a continuous exhibition at the home of Harika Sirel Lifij, who had stored those paintings from the beginning on. Although open to a restricted circumference, this exhibition also helped to a certain degree that Lifij started to be known again.

Two exhibitions held in Ankara and Istanbul by “Yapi Kredi Bankasi” in 1973 and 1974 has taken attention of a quite wide art lover and has taken a place in memories.

While the above explained works going on, an effort has been started to prepare a Lifij exhibition in the Academy of Fine Arts and a wide-ranged brochure for the exhibition for the year 1997, which was the 50. year of his death. Prof. Orhan Sahinler, the rector of the Academy, has shown a great attention and given help for these efforts, so with the help of Kemal Bilensoy a work has been started with all the paintings which could be collected. Nevertheless, because of lack in time and some other practical reasons this exhibition could not take place and the brochure could not be printed. But the fastidious work started by Prof. Adnan Coker and Kemal Bilensoy has been carried out for two years. Each photograph taken was compared with the original and notes were written on the back side investigating each painting one by one. With this a further work has been created and one copy of this work is in State Academy of Fine Arts (Today Mimar Sinan University) and a second copy is in State Painting and Sculpture Museum.

Spoken citations by authorities in painting art has increased especially in these last years, and Avni Lifij is evaluated as the biggest and progressive Turkish painter of his time.

Having passed an important part of my childhood among his paintings and being a person having a certain relation with visual art I also wish to express my thoughts on the art of Avni Lifij. According to my opinion, Avni Lifij is at a point somewhere out of the line defined by the famous painters of the same period. It is a common mistake, which I often see, to perceive and evaluate the art of Lifij as the projection of that point on this line. In order to understand and evaluate Avni Lifij, depends on the understanding of the distance of that point from the line.
No doubt, serious, scientific and neutral researches taking Avni Lifij into evaluation together with local and foreign painters will be made and printed in future. It is a further bad luck, that Avni Lifij has died at a young age, before being able to educate students which would join later in the famous painters.

Lifij was also many sided outside the painting art, as he was in painting. We have sufficient documents to prove him being a good observer, a skilled photographer, a strong author, a very foreseeing thinker, a complete intellectual.

GERİ - BACK